28. SEPTEMBAR, DAN PRAVA JAVNOSTI DA ZNA

Na današnji dan obilježavamo evropsko dostignuće Švedske iz perioda 1766. godine koje afirmiše pravo na slobodan pristup informacijama u prostupku aktivnog učešća i doprinosa građana u prosecima savremenog demokratskog društva. Crna Gora je donošenjem prvog Zakona 2008 godine, prošla zavidan put na kome smo kao nezavisna institucija garantovali zaštitu prava gradjana i NVO sektora ali uz punu zaštitu svih pravnih standarda koje smo kao dio integrativnog procesa usvojili i implementirali u praksi postupanja Savjeta Agencije.
Poštovanje svih procesnih pravila i postupaka kroz primjenu Zakona o upravnom postupku ima za posledicu u velikom broju predmeta nemogućnost poštovanja zakonom propisanog roka za odlučivanje, što rezultira naplatom troškova postupka u upravnom sporu kroz angažovanja advokata, čime se na direktan način obesmišljava uloženi trud i napor jer smisao podnošenja zahtjeva ne bude u posjed informacije, već ostvarivanja troškova postuka uz obaveznu naknadu troškova, od 363 eura do 1076 eura, u postupcima koji bivaju incirani zahtjevom za vanredno preispitivanje sudske odluke pred Vrhovnim sudom Crne Gore.

Agenciji za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama obratilo se Udruženje Roditelji Zahtjevom da se preduzmu mjere u cilju sprječavanja sniimanja i javnog plasiranja snimaka maloljetnih lica u svrhe promovisanja i reklamiranja određenih profila na društvenim mrežama. 
Naime, djeca se presretaju i zaustavljaju  u blizini obrazovnih ustanova od strane tzv.influensera i u slučaju da pokažu da prate određeni profil na društvenoj mreži, kada to i pokažu, zauzvrat dobijaju novac. Cijeli događaj se neovlašćeno snima i plasira na društvenim mrežama bez zaštite identiteta maloljetnika i bez prethodne saglasnosti roditelja/staratelja.
Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama nema zakonske nadležnosti da reaguje u odnosu na obradu podataka od strane tzv.influensera na društvenim mrežama, međutim imajući u vidu da se radi o najosjetljivijim kategorijama društva, djeci, smatra svrsishodnim da uputi javni apel da se obustavi neovlašćeno snimanje i plasiranje snimaka maloljetnih lica u svrhu sticanja veće popularnosti, odnosno broja pratilaca na društvenim mrežama.

Krivičnim Zakonikom Crne Gore, propisano je sljedeće:

                                                          Neovlašćeno fotografisanje

Član 174
(1) Ko neovlašćeno načini fotografski, filmski, video ili drugi snimak nekog lica i time osjetno zadre u njegov lični život ili ko takav snimak preda ili pokazuje trećem licu ili mu na drugi način omogući da se sa njim upozna,
kazniće se novčanom kaznom ili zatvorom do jedne godine.
(2) Ako djelo iz stava 1 ovog člana učini službeno lice u vršenju službe,
kazniće se zatvorom od tri mjeseca do tri godine.

Agencija ovim putem ohrabruje roditelje djece da u cilju sprječavanja ovih pojava i zaštite privatnosti, protiv lica koja zloupotrebljavaju maloljetnu djecu u marketingške svrhe podnese tužbu pred nadležnom sudu.

                         Inicijativa 2020, Sutomore, od 01.- 03. Oktobra 2024.

Sesija o slobodnom pristupu informacijama zemalja: Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Sjeverne Makedonije, Kosova i Crne Gore.

U organizaciji Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama, u Sutomoru,  od 1. do 3. oktobra 2024. godine, održaće se peti sastanak Inicijative 2020, koju čine nezavisna regulatorna tijela iz oblasti slobodnog pristupa informacijama zemalja: Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Sjeverne Makedonije, Kosova i Crne Gore.

Članovi Savjeta Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama, Muhamed Gjokaj i Zoran Vujičić  boravili su od 09-13. septembra u radnoj posjeti Briselu, tj. ključnim institucijama za zaštitu ličnih podataka. Tokom petodnevne posjete kroz intezivnu razmjenu informacija i praksi na visokom nivou, članovi Savjeta imali su priliku da razgovaraju sa ekspertima iz oblasti zaštite ličnih podataka. 
Tokom radnog boravka upoznali su se najnovijim informacijam u oblasti vještačke inteligencije, bezbjednost i čuvanje ličnih podataka kao i sa konkretnim pravnim, institucionalnim i metodološkim pitanjima.
Tokom boravka razmijenili su iskustva sa drugim državama Zapadnog Balkana, te podijelili mišljenja i stavove o zajedničkim izazovima i pristupima.

Predstavnici nezavisnih nadzornih organa koji se bave zaštitom ličnih podataka u regionu Zapadnog Balkana i to: Poverenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti Republike Srbije, Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama Crne Gore i Agencija za zaštitu ličnih podatka u Bosni i Hercegovini a povodom promjene politika privatnosti kompanije Meta i platforme X u odnosu na obradu ličnih podataka u svrhu razvoja vještačke inteligencije su na sastanku koji je održan 04.09.2024.godine u Sarajevu saglasili o sledećem:

1.Konstatuje se da su navedene kompanije započele obradu ličnih podataka u svrhu razvoja vještačke inteligencije bez prethodnog obavještavanja korisnika njihovih usluga u državama Zapadnog Balkana koje nisu članice Evropske unije.
2.Konstatuje se da ove kompanije nisu odredile svog predstavnika za obradu ličnih podataka u Republici Srbiji, Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini.

U cilju ostvarivanja prava na zaštitu ličnih podataka građana predstavnici nezavisnih nadzornih organa sve tri države saglasni su da zajednički nastupaju prema navedenim kompanijama te da u tom cilju koordiniraju sve aktivnosti koje preduzimaju u ovim slučajevima. Ova inicijativa će biti otvorena za sve druge nezavisne nadzorne organe Zapadnog Balkana i zemlje Istočnog partnerstva.
Predstavnici sva tri nezavisna nadzorna organa će se zajednički obratiti Evropskom odboru za zaštitu podataka (EDPB) i  Komisiji za zaštitu ličnih podataka Republike Irske (Data Protection Commission) kao nadležnim organima za postupanje prema ovim kompanijama u Evropskoj uniji.

Radi što efikasnije koordinacije ostvarivanja ciljeva inicijative predstavnici sva tri nezavisna nadzorna organa su saglasni da direktoru Agencije za zaštitu ličnih podataka Bosne i Hercegovine, dr Dragoljubu Reljiću, bude povjerena ova kordinacija.

Ispred Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama Crne Gore sastanku su prisustvovali članovi Savjeta Muhamed Gjokaj i Zoran Vujičić i direktor Agencije Čedomir Mitrović.